Cảnh báo: rủi ro đánh cắp danh tính từ việc thất lạc giấy tờ qua bưu điện tại Úc

Việc gửi và nhận thư từ, giấy tờ qua bưu điện là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày tại Úc. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi đó lại tiềm ẩn một rủi ro đáng báo động mà không phải ai cũng nhận thức được: nguy cơ thất lạc giấy tờ tùy thân và bị đánh cắp danh tính. Theo số liệu từ chính phủ, mỗi năm có hàng chục nghìn tài liệu quan trọng như hộ chiếu và bằng lái xe đã "biến mất" trong hệ thống bưu chính, mở đường cho tội phạm lợi dụng thông tin cá nhân của bạn.

Thực trạng đáng lo ngại về giấy tờ thất lạc tại Úc

Những con số thống kê thực sự khiến chúng ta phải giật mình. Dữ liệu do chương trình 7.30 thu thập cho thấy, chỉ trong ba năm qua, khoảng 3.200 hộ chiếu Úc đã được báo cáo "thất lạc qua đường bưu điện" dù được gửi bằng hình thức bảo đảm (registered mail).

Con số này còn trở nên đáng quan ngại hơn khi xét đến bằng lái xe và thẻ căn cước có ảnh (photo ID). Riêng tại bang Queensland, hơn 70.000 giấy tờ loại này đã được khách hàng thông báo mất trong cùng khoảng thời gian. Chỉ trong năm tài chính gần nhất, Queensland đã ghi nhận 25.000 trường hợp.

Dù các cơ quan chức năng cho rằng tỷ lệ này chỉ chiếm một phần rất nhỏ (khoảng 1% hoặc ít hơn) trong tổng số hàng triệu giấy tờ được gửi đi mỗi năm, các chuyên gia về an ninh danh tính vẫn mô tả những con số tuyệt đối này là "đáng lo ngại". Hơn nữa, con số thực tế trên toàn nước Úc có thể còn cao hơn nhiều, do hầu hết các tiểu bang và vùng lãnh thổ khác không theo dõi dữ liệu cụ thể này hoặc từ chối cung cấp khi được yêu cầu.

Bằng lái xe: "Mỏ vàng" của tội phạm ăn cắp danh tính

Tại sao việc mất một tấm bằng lái xe lại nguy hiểm đến vậy? Ông David Lacey, người sáng lập tổ chức IDCare chuyên hỗ trợ nạn nhân của tội phạm danh tính, giải thích rằng bất kỳ giấy tờ nào do chính phủ cấp có ảnh đều có giá trị đối với tội phạm.

Tuy nhiên, bằng lái xe dường như là "giấy tờ được lựa chọn hàng đầu". Ông Lacey cho biết: "Bạn có thể mua một chiếc bằng lái xe trên dark web với giá khoảng 70 đô la – gần gấp đôi giá của một cuốn hộ chiếu".

Lý do là vì bằng lái xe có thể được sử dụng để truy cập nhiều sản phẩm và dịch vụ hơn các loại giấy tờ tùy thân khác. "Trường hợp lạm dụng phổ biến nhất mà chúng tôi thấy liên quan đến bằng lái xe bị đánh cắp – hoặc thậm chí chỉ là thông tin trên đó bị lộ – là việc thiết lập tài khoản giao dịch hoặc mở các khoản tín dụng dưới tên của người khác," ông Lacey nói thêm. Đây là một rủi ro cực lớn, có thể đẩy nạn nhân vào những khoản nợ không mong muốn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến lịch sử tín dụng của họ, một yếu tố quan trọng trong cuộc sống ở Úc.

Câu chuyện người thật: Nỗi lo lắng của một người cha

Để hiểu rõ hơn về tác động của vấn nạn này, hãy đến với câu chuyện của anh Sean, một người cha của ba đứa con. Gần đây, anh được thông báo rằng ba cuốn hộ chiếu Mỹ đứng tên các con của anh đã bị "thất lạc" trong hệ thống bưu điện.

Anh đã đặt làm hộ chiếu qua Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Melbourne vào tháng 6. Email xác nhận chúng đã được gửi đi hai tuần sau đó với ba mã theo dõi riêng biệt. Tuy nhiên, các kiện hàng đã biến mất khỏi hệ thống theo dõi của Australia Post sau khi được xử lý tại cơ sở phân loại ở sân bay Melbourne vào ngày 1 tháng 7.

Sau khi anh Sean khiếu nại, Australia Post đã tiến hành tìm kiếm nhưng không thể xác định vị trí của cả ba kiện hàng. "Chúng được đóng gói riêng lẻ," anh nói. "Việc cả ba cùng biến mất một lúc khiến tôi vô cùng lo lắng." Dù Australia Post đã bồi thường 100 đô la cho mỗi hộ chiếu, nhưng đối với anh, tiền bạc không phải là vấn đề. "Tôi thực sự lo lắng cho sự an toàn và quyền riêng tư của các con mình," anh chia sẻ. "Cảm giác đó rất khó chịu, như thể có ai đó đột nhập vào nhà bạn và lấy đi đồ đạc vậy."

Lỗ hổng hệ thống và hành vi trộm cắp có chủ đích

Theo ông Iain Anderson, Thanh tra ngành Bưu chính, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc thư tín bị thất lạc. "Số lượng bưu phẩm mà Australia Post xử lý là rất lớn, và họ có một quy trình tự động, vì vậy mọi thứ có thể bị thất lạc đơn giản do sự cố máy móc," ông giải thích. Các nguyên nhân khác bao gồm địa chỉ không chính xác, vấn đề đóng gói hoặc các sự kiện thời tiết.

Tuy nhiên, đáng báo động hơn là các vụ việc cho thấy sự tồn tại của hành vi trộm cắp có chủ đích và các lỗ hổng an ninh nghiêm trọng:

• Tháng 8, một nhân viên bưu điện ở Sydney và hai người đàn ông đã bị buộc tội trong một đường dây lừa đảo trị giá 1,4 triệu đô la. Nhân viên này bị cáo buộc đã ăn cắp thẻ ngân hàng từ thư tín và cung cấp cho các tổ chức tội phạm.
• Tháng 7, kẻ trộm đã đột nhập vào hộp thư của Bưu điện Trung tâm Melbourne (GPO) ba lần chỉ trong vài ngày.
• Tháng 2, một cựu nhà thầu bưu chính ở Sydney bị kết án hai năm tù vì lấy trộm thẻ quà tặng, rượu, đồng hồ sang trọng và tiền mặt trị giá khoảng 400.000 đô la từ thư tín trong giai đoạn 2021-2023.

Những sự cố này cho thấy vấn đề không chỉ dừng lại ở sai sót vô ý mà còn liên quan đến các hành vi tội phạm có tổ chức, nhắm trực tiếp vào hệ thống bưu chính.

Làm thế nào để tự bảo vệ mình?

Khi giấy tờ bị mất, các cơ quan chức năng sẽ có biện pháp xử lý. Ví dụ, chính quyền Queensland sẽ cấp lại thẻ mới với số hiệu mới. Bộ Ngoại giao và Thương mại sẽ mở cuộc điều tra với Australia Post và hủy hộ chiếu cũ nếu không tìm thấy. Tuy nhiên, việc phòng ngừa vẫn là biện pháp quan trọng nhất. Dưới đây là những gì bạn nên làm:

• Sử dụng dịch vụ có theo dõi: Khi gửi giấy tờ quan trọng, luôn chọn dịch vụ có mã theo dõi (tracking number) và yêu cầu chữ ký khi nhận (signature on delivery). Cân nhắc mua thêm bảo hiểm cho các vật phẩm giá trị.

• Lưu giữ bằng chứng: Luôn giữ lại biên nhận, mã vận đơn cho đến khi bạn chắc chắn người nhận đã nhận được bưu phẩm an toàn. Đây là bằng chứng quan trọng để khiếu nại khi có sự cố.
• Khai báo ngay lập tức: Nếu nghi ngờ giấy tờ của mình bị thất lạc, hãy liên hệ ngay với đơn vị vận chuyển và cơ quan cấp giấy tờ (ví dụ: Sở Giao thông, Bộ Ngoại giao) để báo mất. Yêu cầu họ hủy giấy tờ cũ và cấp lại giấy tờ mới càng sớm càng tốt.
• Theo dõi tín dụng: Chủ động kiểm tra báo cáo tín dụng của bạn định kỳ để phát hiện sớm bất kỳ hoạt động đáng ngờ nào như các tài khoản lạ hoặc khoản vay được mở dưới tên bạn.

Vấn nạn thất lạc giấy tờ qua đường bưu điện tại Úc là một lời cảnh tỉnh. Mặc dù phần lớn thư tín vẫn đến nơi an toàn, những rủi ro hiện hữu từ lỗi hệ thống và tội phạm có chủ đích đòi hỏi mỗi chúng ta phải nâng cao cảnh giác. Bằng cách chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm đánh cắp danh tính.